Actiepunten voor de zes economische speerpunten
Water Technology / #1
In de periode 2024-2027 wordt het programmaplan uitgevoerd. Per jaar is er een hoofdthema met subthema’s in verschillende uitingsvormen: we zorgen voor een gesprek dat tot nu toe niet gevoerd werd, maar ook voor bijbehorende essays, podcasts, artikelen of andere uitingen die mensen verleiden tot dat gesprek.
De programmering is geënt op drie lijnen in de Brede Welvaart: we richten ons op veerkrachtige (gelukkige) Friezen, een gezonde natuur en een houdbare economie. De sessies gaan altijd over transities en zijn een safe space voor de hele mienskip. Langs deze lijnen worden grote events georganiseerd in samenwerking met vele partners worden er 12-15 Grondige Gesprekken gevoerd (toegankelijke dialoogsessies over wat we nodig hebben om veerkrachtig te zijn en te blijven), 6 Microscope bijeenkomsten (grote sessies die tot de verbeelding spreken en diep ingaan op onze bodem en ons water) en wekelijkse een Radio Maaiveld uitzending (radio-uitzendingen door de hele provincie over circulair denken en daarmee goed voorouderschap).
AgroFood / #2
In de periode 2024-2027 wordt er uitvoering gegeven aan de ontwikkel- en investeringsagenda voor AgroFood, met de focus op de gezonde bodem en duurzame technologie. Vanuit dit Friese perspectief wordt er opgebouwd naar een Noordelijke propositie met een sterke verbinding naar de landelijke en Europese agenda’s. Daarnaast wordt er uitvoering gegeven aan de programma’s: Sluiting Nutriëntenkringlopen, Bodemcampus en Sûne Grûn. Aan het eind van de periode 2024-2027 zijn de volgende zichtbare resultaten geboekt:
- Er is een duurzaam netwerk van faciliteiten van pilots tot praktijkschaal op gebied van duurzame voeding en duurzame tech.
- Het netwerk Sûne Grûn heeft zich definitief gevestigd. Boeren en grootgrondbezitters hebben met elkaar het bodemstatuut onderschreven en de samenwerking tussen ondernemers, kennisinstellingen en overheden is geconcretiseerd en in samenwerkingsovereenkomsten geborgd. Verder wordt door het netwerk een actief projectportfolio opgezet en uitgevoerd.
- De Bodemcampus is duurzaam gestart met een landelijke positie.
- De fieldlabs, die bijdragen aan het sluiten van de nutriëntenketen (Biosintrum Oosterwolde, Spoordok Leeuwarden), zijn meerjarig gefinancierd.
High Tech Systems & Materials / #3
In de periode 2024-2027 wordt het programmaplan uitgevoerd. Per jaar is er een hoofdthema met subthema’s in verschillende uitingsvormen: we zorgen voor een gesprek dat tot nu toe niet gevoerd werd, maar ook voor bijbehorende essays, podcasts, artikelen of andere uitingen die mensen verleiden tot dat gesprek.
De programmering is geënt op drie lijnen in de Brede Welvaart: we richten ons op veerkrachtige (gelukkige) Friezen, een gezonde natuur en een houdbare economie. De sessies gaan altijd over transities en zijn een safe space voor de hele mienskip. Langs deze lijnen worden grote events georganiseerd in samenwerking met vele partners worden er 12-15 Grondige Gesprekken gevoerd (toegankelijke dialoogsessies over wat we nodig hebben om veerkrachtig te zijn en te blijven), 6 Microscope bijeenkomsten (grote sessies die tot de verbeelding spreken en diep ingaan op onze bodem en ons water) en wekelijkse een Radio Maaiveld uitzending (radio-uitzendingen door de hele provincie over circulair denken en daarmee goed voorouderschap).
Circular Materials / #4
In de periode 2024-2027 blijven we via Chemport Europe en de Greenwise Campus aangesloten bij de noordelijke ontwikkeling rondom circulair maken van plastics. Verder wordt er een meerjarige ontwikkelen investeringsagenda voor biobased materialen opgesteld, in nauwe samenwerking met Vereniging Circulair Fryslân. Daarbij zetten we onder andere in op nieuwe verdienmodellen en biobased bouwen. In de periode 2024-2027 zijn de volgende zichtbare resultaten geboekt:
De Friese overheden zijn landelijk koploper in toepassing van circulaire materialen in haar inkoopbeleid.
- De Friese ontwikkelagenda Circular Materials is vertaald naar een meerjarige financieringsstrategie en actieprogramma’s.
- Fryslân heeft een strategische positie in de feedstock van circulaire materialen door een sterk marktaandeel, de hoogste recyclagegraad
van Nederland en een sterke kennispositie met het Nationaal Testcentrum Circulaire Plastics (NTCP) - Een versterkte keten gericht op hoogwaardige toepassing van circulaire materialen (meer toegevoegde waarde per kg materiaal).
- Een maximale toepassing van biobased materialen in de realisatie van 17.500 woningen in Fryslân.
Maritime Technology / #5
In 2025 wordt er een meerjarige ontwikkel- en investeringsagenda voor het speerpunt Maritime Technology opgesteld die aansluit bij de Maritime Board North Netherlands. Daarnaast heeft Fryslân de ambitie om te werken aan een Europees programma Fryske Marren 3.0, gericht op de elektrificatie van het Friese merengebied. In de periode 2024-2027 zijn onder andere de volgende resultaten geboekt:
- Friese ondernemers en onderwijsinstellingen zijn aangesloten op de noordelijke netwerken waarin onder andere vorm wordt gegeven aan de Digital & Green Maritime Coalition, het borgen van de aansluiting van de Universiteit van het Noorden en het vormen van een Maritime Board Noord Nederland. Binnen Friesland wordt dit vertaald naar een actiegerichte projectportfolio. Via die noordelijke structuur sluiten we aan bij de landelijke netwerken om te kunnen participeren in grotere fondsen en programma’s om de 3 strategische lijnen, en daarmee de toekomst van de Friese Maritieme sector, te realiseren.
- Fryslân heeft haar plannen uitgewerkt, zowel inhoudelijk als financieel, voor de elektrificatie van het Friese merengebied (infrastructuur). Daarmee wordt dit het grootste Europese fieldlab voor de elektrificatie van de pleziervaart.
Tourism & Hospitality / #6
In de periode 2024-2027 wordt uitvoering gegeven aan het beleidsprogramma Gastvrij Fryslân 2028, waar ondernemers, onderwijs en overheden samen invulling geven aan de 7 principes van slimme groei. Samen met Marrekrite, Merk Fryslân, Planbureau Fryslân en IPF werken we toe naar een ‘Huis voor de Gastvrijheid’, waarin deze organisaties samen met de overheden en het onderwijs samenwerken aan slimme groei. In de periode 2024-2027 zijn onder andere de volgende zichtbare resultaten geboekt:
- Werknemers in de gastvrijheidssector blijven langer en jaarrond in de sector werkzaam of combineren het werk in de gastvrijheidssector met een andere sector, zoals de zorg. Hiervoor gaan we bij- en omscholingsprogramma’s aanbieden.
- De gastvrijheidssector is de medeoplosser van maatschappelijke vraagstukken. Denk bijvoorbeeld nieuwe verdienmodellen voor boeren en natuurorganisaties. De sector zit stevig aan tafel bij de gebiedstafels en zet in op het versterken van de belevingskwaliteit en nieuwe (cross-sectorale) verdienmodellen.
- Fryslân is in 2030 de fiets- en waterprovincie van Nederland en is de duurzaamste en circulaire Europese topbestemming. Daar waar je kunt wonen en recreëren op het water. Waar we energie uit water halen. Ons voedsel op water verbouwen. Het zuiverste drinkwater hebben. Waar stad en platteland via water met elkaar verbonden zijn. Waar onze ov-knooppunten met het water verbonden zijn. Daarvoor willen we de kracht van water en het (be)leven van het water meer prominent doorontwikkelen en cross-sectoraal te versterken als de mooiste Europese waterbestemming (ons Blauwe Goud).
Actiepunten voor Stichting Innovatiepact Fryslân
Stichting Innovatiepact Fryslân (IPF) is een aanjaag- en ontwikkelorganisatie met executiekracht. Het is een pact waar ondernemers, onderwijs en overheden
strategisch samenwerken en programma’s uitvoeren vanuit de Economische Samenwerkingsagenda Blue Delta. IPF heeft zichzelf als organisatie de onderstaande doelen gesteld voor de periode tot en met 2027.
#7
In de periode 2024-2027 gaat IPF aan de slag met het verder benutten van de kwaliteit(en) binnen de organisatie en zet deze breder in over de programma’s heen. Doel is één wendbaar team dat dienstbaar is aan het collectief en snel kan inspelen op actuele ontwikkelingen.
Aanvullend hebben we aandacht voor de persoonlijke ontwikkeling en het meer projectmatig en procesmatig werken. Daarnaast wil de organisatie de verbonden partijen de ruimte bieden om medewerkers tijdelijk of voor een langere periode in te zetten bij IPF. Hiermee bewerkstelligen we meer verbondenheid, kunnen we over en weer van elkaar leren en het ecosysteem voeden. Daarnaast kan talent zich over organisaties heen ontwikkelen en versterken we het netwerk.
In 2024 kent IPF nog een ander governance-model, namelijk een bestuur-directie model. In 2025 wordt de IPF-organisatie heringericht (zoals hierboven beschreven) naar enerzijds een ontwikkel- en uitvoeringsorganisatie (IPF) en anderzijds een Economic Board Fryslân (EBF). Dit betekent dat er een scheiding komt tussen beleid en uitvoering. Bij de implementatie hiervan wordt gekeken naar een bijpassende governancestructuur en dit moet zijn beslag krijgen in 2025.
In de EBF wordt de strategie, positionering, profilering en lobby van Fryslân ondergebracht en bepalen de bestuurders richting en koers in relatie tot de Economische Samenwerkingsagenda Blue Delta. IPF is verantwoordelijk voor de uitvoering van de agenda. IPF richt daarvoor de komende jaren 9 ondernemerstafels* op om de stem van ondernemers meer te laten doorklinken. In eerste instantie worden de volgende 9 ondernemerstafels opgezet:
- Ondernemerstafel midden- en kleinbedrijf (mkb)
- Ondernemerstafel Human Capital
- Ondernemerstafel Toerisme, Recreatie & Retail
- Ondernemerstafel AgroFood
- Ondernemerstafel WaterTech
- Ondernemerstafel Smart & Digital (HTSM)
- Ondernemerstafel Maritiem
- Ondernemerstafel Startups (via Founded)
- Circulair (via Vereniging Circulair Friesland)
Elke ondernemerstafel is een denktank en doe-groep in één. Men bespreekt hier kansen en ontwikkelen en werkt aan concrete programma’s en projecten voor, door en met ondernemers. In elke ondernemerstafel zitten ondernemers aan het stuur, met enkele leden vanuit het onderwijs en overheden en zijn adviesgevend, maar streven naar actiegerichte plannen. De ondernemerstafels worden ondersteund door IPF. Op basis van dit jaarplan 2024-2027 wordt er jaarlijks in afstemming met de ondernemerstafels een actieagenda opgesteld (met KPI’s) opgesteld voor het betreffende kalenderjaar.
* De namen en het aantal ondernemerstafels en kan uiteindelijk verschillen met bovengenoemde.
#8
Actiepunten voor de ontwikkel- en investeringsagenda’s
Naast de actiepunten voor de zes economische speerpunten hebben de verschillende ontwikkel- en investeringsagenda’s van IPF ieder hun eigen doelen. Die zijn hieronder terug te vinden.
#9
In 2024 en 2025 zal IPF samen met de Provinsje Fryslân en het Fries Planbureau (FP) de economische monitor van de Economische Samenwerkingsagenda Blue Delta (als onderdeel van de monitor Brede Welvaart) doorontwikkelen, zodat er actueel inzicht is in de ontwikkelingen en het strategisch platform, bestuur en directie tijdig kunnen bijsturen. Jaarlijks is er een afstemmingsoverleg van de jaarplannen met NOM (Investerings- en Ontwikkelingsmaatschappij voor Noord-Nederland) om de complementaire krachten optimaal te benutten tussen Noord-Nederland en de Blue Delta-agenda van Fryslân.
Samen met stichting Friesche Compagnie organiseert IPF elke twee jaar een Friese Kansen-bijeenkomst op Vlieland. De volgende edities zijn in 2025 en 2027.
#10
#11
In 2025 richten we een ondernemerstafel Human Capital op met een actiegerichte agenda, en starten we met de eerste projecten. In de jaren 2026-2027 geven we uitvoering aan de strategische Human Capital Agenda Fryslân en aan de uitvoering van concrete acties die uit de ondernemerstafel voortvloeit.
WRK.frl/ richt zich de komende 3 jaar op de (door)ontwikkeling van het digitale platform met innovatieve technieken, waarbij het ontzorgen van werkgevers en (potentiële) werknemers voorop staat. Daarmee vereenvoudigen we het vinden van een duurzame match tussen werkgevers en werknemers. Verder zetten we in op gerichte marketing-, promotie en wervingscampagnes in lijn met de merkpositionering van Fryslân om mensen binnen en buiten de Provinsje Fryslân aan te moedigen te kiezen voor een carrière in Fryslân. De komende jaren staat ook in het teken van de toekomstbestendige borgen van WRK.frl/ in het ecosysteem. Dat wordt gedaan door eigenaarschap en samenwerking te creëren tussen ondernemers, onderwijs en overheden om de aanhoudende krapte op de arbeidsmarkt te bestrijden.
#12
#13
IPF zorgt voor de verbinding en helpt mee in de uitvoering van het Onderwijsakkoord Fryslân. Daartoe is onder andere een Fries Onderwijsberaad opgericht waar de voorzitters van de Colleges van Bestuur van elke instelling zitting hebben. In dit Fries Onderwijsberaad worden strategische onderwerpen en keuzes tussen de instellingen besproken. Daarnaast wordt in dit beraad ook de kennisagenda Fryslân en de afstemming rondom Universiteit van het Noorden (UvhN) besproken. IPF levert o.a. de secretaris van dit Fries Onderwijsberaad en verzorgt de regie, voorbereiding en uitvoering van besluiten.
In de periode van 2024-2027 helpt IPF mee aan het Onderwijsakkoord Fryslân in het creëren van de randvoorwaarden voor het mogelijk maken van internationaal onderwijs in Fryslân en een TalentHub. In 2024-2026 is er een internationale school voor het primair onderwijs in Fryslân en in 2027 is er een internationale school voor het voorgezet onderwijs en een TalentHub voor het faciliteren van internationals.
#14
#15
In de periode 2024-2027 wordt uitvoering gegeven aan het nieuwe programmaplan Ynbusiness. De aansturing is ondergebracht in de governance van IPF. Daarnaast geeft Ynbusiness in de periode 2024- 2027 uitvoering aan het digitaliseringsloket vanuit de European Digital Innovation Hub, geeft ze voor de Provincie Fryslân uitvoering aan de landelijke Specifieke Uitkering (SPUK) verduurzaming mkb, werkt ze samen in landelijke en regionale projecten om het mkb specifiek te ondersteunen op het gebied van export en samenwerking met kennisinstellingen en bouwt Ynbusiness actief verder aan de aansluiting van mkb op de kennisinstellingen door het programma Konnect 2.0.
Ynbusiness ontwikkelt en standaardiseert in samenwerking met haar triplehelix partners de datagestuurde werkwijze.
#16
#17
Er wordt vanuit IPF voor het thema Vitale Regio & Gastvrijheid een kwartiermaker aangewezen voor het Huis voor de Gastvrijheid. De kwartiermaker wordt mede-ondersteund door Merk Fryslân. In het Huis voor de Gastvrijheid wordt de komende jaren, naast de eigen programma’s van de organisaties, samengewerkt op de volgende projecten/ programma’s:
- Congres Duurzaam toerisme. Er komt deze bestuursperiode op een van onze eilanden een internationaal congres rondom het vraagstuk duurzaam toerisme. Hoe economie en toerisme in evenwicht met de leefbaarheid en de natuur blijven.
- Fryslân voor iedereen aantrekkelijk. De komende jaren wordt er vanuit het Huis voor de Gastvrijheid meegedachte en ingezet op verbinden en aanjagen van initiatieven t.b.v. het aantrekkelijk maken van Fryslân voor elke inkomensgroep.
- Agrotoerisme. In samenwerking met stakeholders uit de AgroFoodsector worden innovatieve concepten t.b.v. agrotoerisme in Fryslân aangejaagd.
- Europese projecten. Kennis ophalen en delen met Europese regio’s alsook inzetten op circulaire/regeneratief toerisme door middel van deelname aan Europese projecten.
Volgende stap in het 3ST-project van de Toerisme Alliantie Friesland is dit onderwerp verder uit te werken met alle partijen tijdens diverse bijeenkomsten en starten met pilots t.b.v. versterken van de vaardigheden en kennis van ondernemers op het gebied van afval, water en energie.
#18
#19
In de komende jaren is de bijdrage van IPF bij Sûn-Lekker_Iten@school het inzetten op de onderstaande punten:
- Concreet opschalingsplan voor Noordoost-Fryslân en Fryslân.
- Gemobiliseerd netwerk van relevante stakeholders voor opschaling.
- Aanpak projectorganisatie voor aansturing van opschalingsaanpak.
In de periode 2025-2027 wordt de samenwerking geïntensiveerd door het inzetten van programma’s van IPF – zoals WRK.frl/, Ynbusiness en de Uitkijkers – om specifieke regionale uitdagingen aan te pakken. Hierbij zouden bijvoorbeeld regionale landingspagina’s bij WRK.frl/ de regionale arbeidsmarkt kunnen versterken. En regionale WRKlabs, waar bedrijfsleven en studenten met elkaar samenwerken, kunnen ondernemers helpen bedrijfsvraagstukken effectief aan te pakken door een intensieve samenwerking met het onderwijs.
Vanuit het Rijksprogramma ‘Elke regio telt’ worden er in Fryslân (Zuidoost en Noord-Fryslân), regiodialogen gevoerd. Vanuit de gesprekken ontwikkelt het Rijk maatregelen/instrumenten ten behoeve van vitale regio’s. De inzet van de kennis en het netwerk van IPF wordt ondersteunend ingezet bij of als een van de maatregelen/instrumenten bij het uitwerken van de Regio Deals.
#20
#21
In de periode 2024-2027 wordt het programmaplan van De Uitkijkers uitgevoerd. Per jaar is er een hoofdthema met subthema’s in verschillende uitingsvormen: we zorgen voor een gesprek dat tot nu toe niet gevoerd werd, maar ook voor bijbehorende essays, podcasts, artikelen of andere uitingen die mensen verleiden tot dat gesprek. De programmering is geënt op drie lijnen in de Brede Welvaart: we richten ons op veerkrachtige (gelukkige) Friezen, een gezonde natuur en een houdbare economie. De sessies gaan altijd over transities en zijn een safe space voor de hele mienskip. Langs deze lijnen worden grote events georganiseerd in samenwerking met vele partners worden er 12- 15 Grondige Gesprekken gevoerd (toegankelijke dialoogsessies over wat we nodig hebben om veerkrachtig te zijn en te blijven), 6 Microscope bijeenkomsten (grote sessies die tot de verbeelding spreken en diep ingaan op onze bodem en ons water) en wekelijkse een Radio Maaiveld uitzending (radio-uitzendingen door de hele provincie over circulair denken en daarmee goed voorouderschap).
IPF is lid van de stuurgroep EuropaPact Fryslân en middels een faciliteringsovereenkomst zorgt het voor de personele en financiële ondersteuning van het programmabureau. Het EPF zal inhoudelijk de komende periode extra aandacht besteden aan de ontwikkelkracht naar Europese fondsen van lighthouse programma’s. IPF zal actief bijdragen aan de ontwikkeling van de lighthouse programma’s in relatie tot de doorvertaling van de Economische Samenwerkingsagenda Blue Delta.
#22
#23
In de periode van 2024 tot en met 2027 zijn de doelstellingen van Founded als volgt:
- Het aantal startups in Noord-Nederland groeit de komende 5 jaar van 60 (2023) naar 90 per jaar (2027). Voor 2024 is de doelstelling 75 startups, 80 startups voor 2025 en 85 voor 2026.
- Het aantal startups dat doorgroeit naar scale-ups in Noord- Nederland groeit de komende 5 jaar van 10 (2023) naar 20 per jaar (2027). Voor 2024 is de doelstelling 10 scale-ups, 13 scale-ups voor 2025 en 16 voor 2026.
In 2024 is het programma Founded na toekenning van EFRO-financiering gestart. Daarnaast wordt het medegefinancierd door een brede coalitie van provincies, gemeenten, kennisinstellingen en bedrijfsleven. Het programma wordt gecoördineerd en voor een groot deel uitgevoerd door stichting Founded. Naast Stichting Founded zijn consortiumpartners NV. NOM, Stichting BeStart, Stichting de Noorderlingen en Stichting Innovatiepact Fryslân verantwoordelijk voor de uitvoer. Het personeel van Stichting Founded is ondergebracht bij Stichting IPF. IPF is vertegenwoordigd in het bestuur van Stichting Founded.